Nieuwsbrief

De verkiezingen, Anders bekeken

Om het bos te blijven zien tussen alle boompjes die elke partij aanprees is er een beetje afstand, een beetje perspectief nodig. Het besef dat boven alles wat gezegd en geschreven wordt er een paar simpele maar des te belangrijker vaststellingen kunnen gemaakt worden, die verklaren waarom al die afzonderlijke boompjes maar een klein deeltje zijn van het bos.

Een eerste vaststelling die mening commentator onderschrijft is het relatieve belang van het gewestelijk niveau in de huidige federale structuur. Men kan maar doen wat de bevoegdheden toelaten en dat is niet zo heel veel, ook al poogt men alles wat men zelf doet op te blazen tot ongehoorde prestaties van wereldniveau. De campagne geeft hen ongelijk: een klein beetje meer geld voor de werkende Vlaming, nog maar eens de belofte om de wachtlijsten voor gehandicapten te verminderen, de pensioentjes een beetje verhogen, … en dat alles als er nog geld zal zijn NA de verkiezingen en nadat Herman Van Rompuy Vlaanderen de factuur (van het federaal non beleid en de financiële put die enkele kilometers dieper is geworden door de crisis) zal gepresenteerd hebben. Voor een écht vernieuwend crisisbeleid beschikt geen van de gewesten over voldoende hefbomen en blijft het rommelen in de marge. Wie dat dan mag doen is al een stuk minder relevant voor de kiezer maar wel levensbelangrijk voor de talrijke partij-afhankelijken. Vandaar dat de spanning vooral voelbaar is in de partijhoofdkwartieren en belendende wijken van de nomenclatura.

Kenmerkend voor deze campagne is het fritkot niveau zoals Louis uit Leuven het verwoordde.

Een tweede bedenking is dat deze verkiezingen wel belangrijk zijn voor het federaal niveau. Het is duidelijk dat Van Rompuy I het belangrijkste slachtoffer kan worden van de machtsstrijd tussen PS en MR, dreigend met wederzijdse uitsluiting, in Wallonië en Brussel. Maar hij kan er ook een opportuniteit in zien om in het najaar via federale verkiezingen een vijfjarig mandaat als Van Rompuy II te beginnen. Dan heeft hij zijn politieke wens tot samenvallende verkiezingen (met een paar maand tussen) gerealiseerd en kan hij de goegemeente nog eens laten geloven dat hij die job absoluut niet wil, maar na één jaar stoppen toch een beetje vroeg is.

Hoewel geen ‘vaststelling’ lijkt het er steeds meer op dat in Vlaanderen de drie traditionele partijen beseffen dat ze best samen doorgaan. Niet omdat ze elkaar zo leuk vinden maar omdat elk alternatief nog minder leuk is. Er komt geen rechtse regering zonder de socialisten, tenzij de kiezer een tripartite onmogelijk maakt. Deze oplossing past ook perfect in HVR zijn federale logica. Dat de premier zeer graag de socialisten in de federale regering wil zodat hij de schande van een regering zonder Vlaamse meerderheid kan afwentelen is geen geheim. Dit België regeren zonder de steun van een Vlaamse meerderheid is voorlopig geen probleem, maar zonder een Franstalige meerderheid? JAMAIS.
Ter overweging: Kan CD&V een onderhandelde staatshervorming inclusief toegevingen, overleven zonder een Vlaamse meerderheid op federaal niveau?

Moeten we dan vrezen voor grote toegevingen? De vrees is alleszins terecht nu bekend werd dat Open VLD tijdens de onderhandelingen over BHV in 2008 reeds bereid was om voor de splitsing van BHV een zeer zware prijs te betalen, namelijk de toekenning van taalfaciliteiten in Dilbeek en Sint-Pieters-Leeuw! Dat terwijl iedereen die leeft in de Rand weet dat enkel de afschaffing van de taalfaciliteiten en de splitsing de francofone druk op de Rand rond Brussel zullen doen afnemen en de pacificatie mogelijk maken. Hiermee geeft Open VLD het onbegrijpelijk signaal aan de Franstaligen dat ze zich niet moeten integreren, de taal en cultuur van de inboorlingen verder mogen negeren en ongestoord hun eigen taal en cultuur kunnen opleggen aan de autochtonen. Worden aan de Belgische kust, Koksijde, De Panne en Knokke dan de volgende ‘faciliteitengemeenten’? Welke weldenkende Vlaming kan zo’n partij nog geloofwaardig vinden, als ze uit electorale overwegingen nog eens stoer doen over de splitsing zonder toegevingen van BHV?

Van alle politieke partijen is het zeer waarschijnlijk dat CD&V opnieuw koploper zal zijn voor de volgende vijf jaar in Vlaanderen. Dat betekent dat ook op communautair vlak enkel vooruitgang mogelijk is als deze partij zich hiervoor wil inzetten. Het probleem is er helaas niet minder op geworden en de kloof tussen Vlaamsvoelende confederalisten en de Belga Vox federalisten binnen de CD&V is zelfs dieper dan twee jaar terug. Onlangs vernam ik uit goed ingelichte bron dat voor de sterkhouders van de nieuwe CD&V/CVP top (Dehaene en Van Rompuy) Leterme best definitief verdwijnt van het nationaal politiek toneel. Stel je voor dat de eigen ‘partijgenoten’ hopen op een zwak electoraal resultaat van hun goudhaantje Leterme, voldoende voor de partij maar net niet genoeg stemmen om zelf nog langer een rol te kunnen opeisen in de vaderlandse politiek. De man van Ieper die notabene met zijn 800.000 voorkeurstemmen ( tel daarbij de stemmen van Jo Van deurzen en Inge Vervotte) de énige democratische legitimatie is voor de actuele bewoner van de Zestien. Dat Leterme ‘gestorven werd’, kon u al lezen in mijn boek. Dat de Belga Vox strekking binnen CD&V hem vandaag met een onverholen hardnekkigheid liever kwijt dan rijk is, is niet alleen onfatsoenlijk, het is onchristelijk. Voor politici waarvoor het christelijke nog enige betekenis heeft is dat een doodzonde. Maar gelukkig volstaat ook in het politiek milieu de biecht en een penitentie: een mooie functie voor Yves. Zo kan men de vermoorde broeder in alle piëteit laten rusten in vrede.

Dat zoiets kan zonder het leiderschap van Kris Peeters in gevaar te brengen is dan weer het het gevolg van de versnippering van het politieke landschap in Vlaanderen waardoor CD&V met 20 % van de stemmen onbedreigd de grootste partij kan blijven. Volgens de laatste peilingen zal dat geen probleem zijn. Alleen wanneer een groot aantal misnoegde sympathisanten deze partij alsnog de rug zouden toekeren kan het verkeerd lopen. Of Leterme politiek nog iets kan betekenen blijft in deze omstandigheden een intrigerende vraag waarop we het antwoord pas op 7 juni zullen kennen.
Zal N-VA hiervan profiteren?

Dat de Open VLD zich kan handhaven en met Verhofstadt zelfs de meest populaire politicus in huis heeft, is eigenlijk onbegrijpelijk na de wanprestatie van Paars en alle kleine en grote schandaaltjes die aan de oppervlakte kwamen. Maar ten minste één ding is duidelijk: dat ze een VLAAMSE liberale partij zijn is heel ongeloofwaardig geworden. Verhofstadt is de redder van België en daarmee houdt het ook op.
Zal LDD daarvan profiteren?

De SP.A heeft zichzelf ten grave gedragen, onder meer door jarenlang alle samenlevings-problemen te negeren. Maar met Vandenbroucke heeft ze een sterkhouder in huis die ongetwijfeld heel veel weldenkende kiezers zal aanspreken. Het ziet er naar uit dat ze voldoende gewicht zullen behouden om opnieuw deel uit te maken van de volgende Vlaamse regering.

Volgens de laatste peiling van LLB behouden de drie traditionele families 53 % van de stemmen en kunnen ze verder regeren voor 5 jaar in de hoop dat ondertussen de federale hemel opklaart en de ergste economische stormen bedaard zijn vooraleer ze zich in 2014 opnieuw moeten presenteren aan de kiezers. Vijf jaar, in de politiek dat is de eeuwigheid.

Deze kleine marge betekent wel dat heel veel stemmen in de oppositie zitten en dus machteloos. De versnippering van de oppositie zorgt verder voor de complete zelfdestructie van Vlaanderen’s politieke macht. Het Vlaams Belang, LDD en N-VA zullen samen zo’n 37/38 % halen (1,5 miljoen van de 4 miljoen kiezers). Het cordon sanitaire maakt dus niet enkel de VB- kiezers monddood maar de grote groep van Vlaamsgezinde kiezers. Dat geen enkele van de traditionele partijen erin slaagt om zich een Vlaams profiel aan te meten waardoor de grote groep weldenkende Vlamingen bij hen politiek onderdak kan vinden, is dramatisch voor de democratie in Vlaanderen. Het cordon sanitaire werkt maar hangt als een molensteen om onze nek.

Naast al het politieke tumult is er de economische crisis die Vlaanderen bij gebrek aan voldoende hefbomen onvoldoende het hoofd kan bieden. België, dat op zich reeds afhankelijk is van de Vlaamse inbreng, kan de facto zich nog minder goed verdedigen tegen de nefaste gevolgen.

Over de impact van de crisis op België laat de analyse van Fons Verplaetse in Knack (20 mei) geen ruimte voor interpretatie: “De toestand in België is zeer ernstig en de vooruitzichten zijn allesbehalve gunstig”. We zullen meer moeten besparen dan in de twee voorgaande crisisperiodes, Martens 1987 en Dehaene 1998. Uit zijn analyse blijkt ook hoe onverstandig Paars, liberalen én socialisten, zijn omgesprongen met de gunstige economische conjunctuur: in plaats van 3 à 4 % van het BBP te sparen kwam men nauwelijks uit op 0,6%. Geld dat we vandaag broodnodig hebben maar er dus niet is. Wat de onvermijdelijke besparingsronde nog moeilijker maakt: Martens kon knippen in de overheidsinvesteringen (die zijn er nu nauwelijks nog, dus kan men er ook niet in knippen) en ten tijde van Dehaene/Van Rompuy profiteerde men van de rentemeevallers op de internationale markt om de staatsschuld af te bouwen (dat is vandaag al evenmin mogelijk). Zijn conclusie is bijna hopeloos: “De problemen waar we voor staan zijn moeilijk oplosbaar (lees ik ken ook geen oplossing), maar we mogen nooit opgeven”. Tja.

De economische crisis heeft alvast ervoor gezorgd dat België de facto een financieel protectoraat geworden is van Frankrijk en onze enige resterende Vlaamse trots, de KBC, heeft in ruil voor federale steun een Franstalige bestuurder gekregen, uiteraard vertrouwensman van Reynders en het Franco-Belge establishment. KBC zit met een Trojaans paard dat enkel rijdt voor de belangen van zijn opdrachtgevers die Vlaanderen niet noodzakelijk goed gezind zijn. Een prijs die nauwelijks te overschatten valt. Dat Bart De Wever pleit voor een Vlaams energiebedrijf, om de druk van “Suez de Paris” enigszins te neutraliseren kan men alleen maar toejuichen.

Iedereen beseft dat we alle middelen – zowel financiële als menselijke - zullen moeten aanspreken om zo goed mogelijk door deze crisis te komen. Iedereen weet dat we onvermijdelijk een deel van onze industriële capaciteit zullen verliezen. Vooral de politici weten dat ze elke eurocent zullen nodig hebben en toch weigeren ze het federaal immobilisme te doorbreken; de geldverspilling te stoppen. Laten ze zich ringeloren door een minderheid die niet eens bereid is om de tering naar de nering te zetten en zelf verantwoordelijkheid te dragen voor hun slecht bestuur. Zonder radicale ingrepen zullen de volgende generaties hard moeten werken, ten minste als ze nog werk zullen vinden.

En de media?
Deze campagne er een zoals alle andere: pagina’s vol met opinies. TV interviews waarvan de oppervlakkigheid soms aanstootgevend is; entertainment van de slechtste soort. Hoewel het niet hun bedoeling is werken ze mee aan de afkeer van al wat met politiek te maken heeft. Maar kan het ook anders? Belangrijkste bedenking van Jan Callebaut, de opinie-goeroe, op Kanaal Z was dat dit overaanbod door de media de relevantie ervan deed dalen.

Alleen in een land waar sommigen boven de wet verheven zijn mag en kan een journalist publiek een vooraanstaand politicus (Vande Lanotte) herhaaldelijk betichten van fraude, zonder dat daar gevolg wordt aan gegeven. Dat de populairste politicus (Verhofstadt) al maandenlang onderwerp is van artikels over zijn 'onverklaarbare eigendommen' is veel meer dan satire. Telkens de stank van een geopend potje onze reukzin op proef stelt, zwelt de roep naar verandering aan. Hoelang nog?

Maar er zijn niet alleen de traditionele media die een rol spelen in de informatiegaring van een toenemende groep mondige burgers.
Blogs, privé nieuwsbrieven, symposia … verspreiden alsmaar meer informatie naar mensen die niet meer tevreden zijn “met wat in de gazetten staat”. Al deze lezers beïnvloeden op hun beurt hun omgeving en zo krijgt men een schare “anders” geïnformeerde kiezers. Of dat ten koste gaat van een of andere partij? Wellicht niet maar het is in elk geval een bijdrage aan de democratie want niet alleen stemmen is verplicht, doordacht kiezen ook !

Louter als voorbeeld een greep geplukt tijdens de laatste week:

Tijdens een symposium georganiseerd door de Marnixring over BHV gaf Lieve Van Linthout, burgemeester van Sint-Pieters-Leeuw een overzicht van de praktische problemen die de Franstaligen veroorzaken in haar gemeente. Wat blijkt? Dat de samenlevingsproblemen zeer concreet en vervelend zijn. Over het onderwijs bij voorbeeld verkiezen de uitgeweken Brussels Franstaligen hun kinderen niet naar Brussel te sturen “parce qu’il y a trop de bougnouls” (over racisme gesproken). Maar als de kinderen thuiskomen met Nederlandstalige informatie van de school in hun Vlaamse gemeente zijn ze onbekwaam om deze te begrijpen. Dat dit de belangrijke samenwerking tussen school en ouders niet bevordert ligt voor de hand. Verder was één van de belangrijkste politieke vaststellingen op dit symposium dat het de Franstalige politici niet te doen is om de rechten van de individuele Franstaligen maar om de uitbreiding van Brussel. De Franstaligen zitten duidelijk in een logica van een België zonder Vlaanderen. La Belgique de Bruxelles & Wallonie.

Over het actuele immobilisme op federaal niveau deed Mark Grammens in zijn opmerkelijk scherp journaal van 21 mei een boekje open. Blijkbaar is deze regering toch actief … als het gaat over onterechte steunmaatregelen voor de Franstaligen. Zowel Milquet (werk) als Arena (grootstedenbeleid) slagen er blijkbaar in om “en passant” nog wat maatregelen ten voordele van en wat geld toe te stoppen aan de Franstaligen, die arme sukkelaars. Maar wat nog erger is, blijkbaar wil men daarvan een regel maken voor de toekomst door “de federale regering het algemeen recht te geven om op alle gebieden op te treden, ook op de terreinen van de regio’s”. Als deze eis tijdens de onderhandelingen aanvaard wordt is het hek van de dam en zal het federaal niveau een beleid voeren in overlapping met dat van de gewesten en waarvoor – hoe kan het anders – vooral Vlaanderen zal moeten betalen. Aan deze eis toegeven zou een aanfluiting zijn van goed bestuur.

Mocht het u nog niet opgevallen zijn … over de verkiezing van het Europese parlement … kunnen we kort zijn. Het ene zwaargewicht kopstuk geeft toe dat hij niet langer wil investeren in parlementaire EU dossiers en het ander pluimgewicht kopstuk zweeft op grote hoogte en droomt zoals enkel een Contadino van Monte Santa Maria Tiberina dat kan. Na een kijkje ter plaatse kan ik hem geen ongelijk geven, maar daarover later meer … In de blogs en andere privé nieuwsbrieven verschijnen alsmaar meer defaitistische artikels en foert reacties. De groeiende groep ontevreden Vlamingen én Franstaligen wordt luidruchtiger. Er is duidelijk nood aan een uitlaatklep voor al de opgekropte frustratie, en toch beste lezers, zegt men dat het goed leven is in ons landje. Het is een troost te weten dat we het beter hebben dan gans Afrika en een miljard Chinezen.

Tot ziens,
Pjotr